Sitemin sıkı takipçileri bilecektir; eski elektronik yapılara büyük bir saygım ve merakım vardır. Bu merakın temelinde, dönemin kısıtlı imkânlarıyla ortaya konmuş mühendislik zekâsını ve yaratıcı çözümleri inceleme isteği yatmaktadır. Bugün elimizin altında sayısız simülasyon yazılımı, yüksek performanslı komponent, hazır devre modülleri ve internet gibi kaynaklar varken; geçmişte tasarımcıların yalnızca analog teknikler ve sınırlı malzeme çeşitliliği ile nasıl yenilikçi yollar bulduklarını görmek bana her zaman ilham vermiştir. Eski cihazları inceledikçe, o dönemlerin üretim anlayışını ve ruhunu daha iyi hissederken, günümüzde hâlâ geçerliliğini koruyan temel prensipleri de derinlemesine kavrayabileceğimizi düşünüyorum.

Bu düşünce ile 2016 yılının bir sonbahar mevsiminde burada görebileceğiniz ilk nixie saatimi sizlerle paylaşmıştım. Sonrasındaki dönemde burada ve buradaki saatleri de yapmış, Nixie’ye ulaşmanın aşırı zorlaşmasıyla ilgimi kaybetmiştim. (Devamını Oku)

Çift anahtarlı forward dönüştürücüler üzerine hazırladığım yazı serisinin ilk bölümünde topolojinin temellerini ve genel anahtarlama yapısını ele almıştık. İkinci bölümde ise hesaplama adımlarına odaklanarak, tasarım sürecine yön veren temel sonuçlara ulaşmıştık.

Bu bölümde ise yaptığımız tüm hesaplamaları simülasyon ortamına taşıyarak, elde edilen sonuçları gerçek uygulama verileriyle karşılaştıracağız. Olası farklılıkların nedeni üzerine tartışarak, örnek bir devre şeması ile birlikte 3 bölüm süren “Two-Switch Forward Converter” yazı dizimizi sonlandırmış olacağız. (Devamını Oku)

Güç elektroniği alanının önemli çevrim topolojilerinden biri olan çift anahtarlı forward dönüştürücünün temel özelliklerine daha önceki bölümde değinmiştik. Her topolojide olduğu gibi forward dönüştürücülerde de tasarımında en kritik adımlardan biri, devre elemanlarının doğru boyutlandırılmasıdır. Boyutlandırma durumu ise hem maliyet hem de tekniğin harmanlandığı karmaşık bir süreçtir. Bu bölümde, transformatör tur sayılarından çıkış bobinine, kapasitör seçiminden yarı iletkenlerin gerilim ve akım streslerine kadar temel hesaplama adımlarını adım adım ele alıp bu karmaşıklığı bir düzene sokmaya çalışacağız. Daha önce Flyback yazı serisinde olduğu gibi, önemli formüller üzerinden ilerleyip, pratik tasarım kriterlerini belirleyecek ve tasarımcıların kolayca uyarlayabileceği aynı zamanda ip uçları da içeren bir rehber olma amacı güdecektir. (Devamını Oku)

Güç elektroniği alanının önemli bir kısmı güç dönüştürme süreçlerine odaklanmaktadır. Bu doğrultuda, yaklaşık on yıl önce, temel bir başvuru kaynağı olması amacıyla burada bulabileceğiniz “Flyback Converter Tasarımı” başlıklı yazı serisini paylaşarak konunun bilinirliğini artırmayı hedefledim. Flyback dönüştürücüler, burada daha önce de değindiğimiz gibi, genellikle 200 W’a kadar olan güç seviyelerinde yaygın şekilde kullanılır. Ancak çıkış akımının yüksek olduğu ve daha büyük güçlerin söz konusu olduğu uygulamalarda, eleman sınırları nedeniyle farklı topolojilere yönelmek gerekmektedir. Bu arayış sırasında, eski literatürde tek anahtarlı forward dönüştürücünün sıklıkla önerildiğine rastlamaktayız. (Devamını Oku)

Elektrikli araçlar son yıllarda hayatımızın vazgeçilmez unsurlarından biri haline geldi. 2010’dan bu yana motor sürücüleri ve şarj cihazları üzerine çalışan biri olarak, bugün alışageldiğimiz bu araçların dönüşümünü yakından takip etme fırsatı edindim. Başlarda çoğu kişi için bir hayal ve alay konusu olan fikirlerin bugün gerçeğe dönüşmesinde şüphesiz Tesla’nın payı çok büyük. Elektrikli araçların yaygınlaşmasında öncülük eden, bunun için gerektiğinde patentlerini dahi açan Tesla, bugün alışıldık hale gelen pek çok elektrik sisteminin de temellerini attı. Milyonlarca insanın güvenle kullanacağı, otomotiv standardına uygun bir sistem kurmak kolay olmasa da Tesla bunu kendi araçlarında standart haline getirmeyi başardı ve geldiğimiz noktada sektöre yön veren bir marka haline geldi. (Devamını Oku)

Elektronik cihazların daha küçük, daha hafif ve daha verimli hale gelmesi yönündeki kullanıcı talepleri, güç elektroniği alanında devrim niteliğinde yeni teknolojilerin önünü açmıştır. Bu dönüşümün en dikkat çekici parçalarından biri, SiC ve GaN gibi geniş bant aralıklı yarı iletken anahtarlama elemanlarının yükselişidir. Günümüzde elektrikli araçlardan güneş enerjisi inverterlerine, şebekeye bağlı güç kaynaklarından yüksek frekanslı dönüştürücülere kadar birçok modern sistemde bu elemanların kullanımı adeta bir standart haline gelmiştir. (Devamını Oku)

Elektrik veya elektronik ile çalışan herkes bilecektir ki AC ve DC, elektriğin iki temel formudur ve her biri farklı uygulamalarda önemli rol oynamaktadır. Tesla ve Edison’dan beri savaş halinde olan bu iki kardeş form günümüzde birçok alanda ortaklaşa kullanılmaktadır. Hatta öyle ki güç elektroniği uygulamalarının neredeyse yarısı DC/AC ya da AC/DC olacak şekilde bu iki formun birbirine dönüştürülmesi üzerinedir. Gelişen yarı iletken teknolojisi ile birlikte daha önce ele aldığım multilevel dönüştürücüler ve gelişen mikrodenetleyiciler ve kontrolcüler gibi teknolojik yenilikler sayesinde AC->DC ya da DC->AC dönüşümleri hem daha karmaşık hem de daha yetenekli bir hal almıştır. (Devamını Oku)

2000’lerin başında, mikrodenetleyici dediğimizde aklımıza öncelikle Microchip ve onun bu konudaki ailesi PIC gelirdi. Benim gibi bir çok kişiye işlemci programlamayı öğreten, sevdiren ve bununla birlikte mesleğimizde ilerlememizi sağlayan Microchip, sayısal işlemciler için çıkardığı dsPIC serisi ile de özellikle güç elektronikçilerin gözbebeğiydi. dsPIC33F serisi ve sonrasında çıkan dsPIC33EP serileri 2010’ların başı itibariyle, kolay kullanımı, PWM çeşitliliği ile oldukça beğeni toplayan işlemciler oldu. Fakat sonrasında ARM çılgınlığı, Texas’ın ucuz işlemciler çıkartması, dsPIC33CK’nın eski serideki eksikleri kapatamayışı güç elektroniğinde ibrenin yavaş yavaş başka işlemcilere kaymasına neden oldu. (Devamını Oku)

CAN (Controller Area Network) bağlantı teknolojisi, 1980’lerin başlarında, o güne kadar çok karmaşık olan araç içi haberleşmeyi daha güvenli ve standart hale getirmek için Bosch tarafından geliştirmeye başlanmış ve otomotivde endüstri standardı haline gelmiştir. İlk kez “Mercedes-Benz W140” araç içerisinde alan CAN haberleşme teknolojisi; günümüzde endüstriyel otomasyon, tıp ve havacılık gibi birçok alanda yaygın olarak kullanılmakta, daha karmaşık ağ yapıları ve protokollerle modern sistemlerin belkemiğini oluşturmaya devam etmektedir. (Devamını Oku)

Elektronik tasarımlar ister analog ister dijital olsun, hassasiyet ve doğruluğun ön planda olduğu alanlardır. Dolayısı ile bir devrenin tasarımı ne kadar iyi olursa olsun, doğru ölçüm yapılmadığında sonuçlar yanıltıcı olabilir. İşte bu noktada, multimetre ve osiloskoplar biz tasarımcıların en temel, en güçlü silahları olurlar. Multimetreler, voltaj, akım ve direnç gibi temel ölçümleri bizlere sağlarken, osiloskoplar ise sinyal dalga formlarını ayrıntılı bir şekilde görüntüleyerek, zaman ve frekans analizlerini mümkün kılar. İyi bir elektronik tasarımın temelinde, bu ölçüm araçlarının doğru ve etkin kullanımı yatar. Sonuç olarak, kaliteli bir tasarım elde etmenin yolu, doğru ölçüm yapabilmekten geçer. (Devamını Oku)